* Bài này mình dịch theo Baumann, có thêm thắt - chỉnh sửa theo ý kiến cá nhân.

1. Hình thành mụn: khá dài nhưng tóm tắt lại là do sự tăng động của tuyến bã nhờn hoặc/và quá trình sừng hoá bất thường ở lớp biểu bì (không tự dụng được hoặc tăng sinh quá đà chả hạn), ngoài ra còn có sự kết hợp của vi khuẩn - tuy nhiên vai trò của khuẩn với da mụn chỉ là nhân tố thêm vào chứ hem phải nhân tố chính - nếu không hình thành sự bít tắc của lcl thì khuẩn mụn cũng chả gây mụn. Sự ảnh hưởng của các loại mỹ phẩm bôi ngoài da cũng vậy - nó làm trầm trọng tình trạng mụn chứ hem phải nguyên nhân tạo mụn. 

Tóm lại, mụn bắt đầu từ tuyến bã và là sự bít tắc của tuyến bã.

2. 5 mục tiêu điều trị: Bauman gọi là 5 bước điều trị nhưng theo ý kiến của tớ thi cần tập trung giải quyết tất cả các vấn đề nên chuyển thành mục tiêu nha
- Bình thường hoá hoạt động đào thải của tuyến sừng: ở lcl cũng có da và nó cũng dụng như da bề mặt vậy. Vì một lý do nào đó mà có sự quá sản của lớp sừng ở thành lcl hoặc/và lớp sừng chết đó bị ứ tắc, đóng cục, quấn lấy nhau ở lcl - bình thường hoá hoạt động mọc và dơi dụng này có mục đích phòng ngừa cục bít tắc mới, đồng thời, cục bít tắc cũ dễ đào thải hơn.

Hoạt chất được sử dụng thường là bha và retinoids - tụi vừa tẩy tbc, vừa ngăn các tb sừng dính lại với nhau, đồng thời bình thường hoá quá trình thay da. Hiện nay differrin gel với hoạt chất adapalene đã được phép bán không cần đơn ở Mẽo - adapalene rất hiệu quả trong trị mụn do đặc tính ưa dầu (hơn tất cả các phái sinh khác của re). Ngoài ra Azelaic acid cũng được cho là có tác dụng bình thường hoá hoạt động của tuyến sừng (chưa rõ cơ chế) tuy khả năng tẩy tb chết yếu. Baumann cũng có đề cập đến việc sử dụng thuốc uống iso với khả năng bình thường hoá hoạt động lớp sừng và giảm tiết nhờn.
- Trừng trị khuẩn mụn: thực ra mình không đánh giá cao đoạn này lắm - trừ mụn viêm chứ mụn không viêm thi kệ nó chơi loanh quanh đấy, à nhưng ngừa mụn viêm bùng phát thì thịt bớt đi cũng được. Nhóm hoạt chất gồm có: lưu huỳnh, bp, azelaic acid, tinh dầu các loại (bôi ngoài da) hoặc kháng sinh (bôi và uốn). Ngoài ra, nhiều hoạt chất diệt khuẩn cũng có tác dụng kháng viêm, nên các bạn mụn đi bác sĩ thấy kê kháng sinh liều thấp uốn 1 tháng đừng lo nhờn thuốc nhé vì lúc này, mình cần tới tác dụng kháng viêm của kháng sinh. 

Baumann không ủng hộ dùng BP do cô í cho rằng BP làm bạn già đi, nhưng đây chỉ là quan điểm cá nhân của Bauman thôi.
- Tẩy da chết: loại bỏ những vật liệu, cặn bã gây bít tắc lcl. Hơi na ná ý 1 :)) Nào, tdc vật lý dạng hạt không mang nhiều ý nghĩa ở mục này, thậm chí nên tránh do chà xát các loại hạt cứng trên da có thể gây bùng phát viêm. Baumann hướng sử dụng BHA do đặc tính tan trong dầu và kháng viêm. Ngoài ra AHA, BP, lưu huỳnh etc... cũng có tác dụng tẩy da chết, ngừa bít tắc. Có ý kiến cho rằng cần phải tẩy ở lcl mới hiệu quả, tuy nhiên, theo tớ thì bề mặt cũng quan trọng, nếu lớp bề mặt bị tắc 1 cục thì làm sau mấy cái trong lcl lòi ra được. 

Tẩy trang khăn nóng với khăn bằng sợi microfibre cũng là một cách tdc cả bề mặt và lcl nhé.
- Kháng viêm: khi da viêm hoài thì nó sẽ không thể lành được, viêm nhiều thì chắc chắn sẹo rỗ, lõm, mất thịt. Có khá nhiều chất có tác dụng kháng viêm như: retinoids  các phái sinh, BHA, b3, b5, azelaic acids, vit C dạng SAP, kháng sinh, các chiết xuất thiên nhiên nhưng hiệu quả thì tuỳ số vì một vài hoạt chất dễ kích ứng có thể gây bùng viêm :D. An toàn nhất là b3 và azelaic acid.
- Giảm tăng tiết bã nhờn: nào, Baumann cho rằng re bôi ngoài da giảm tiết bã nhờn - chưa đủ cơ sở để khẳng định. Chính bản thân Baumann trong những chương đầu của sách cũng viết re bôi ngoài da không điều hoà tiết bã nhờn, chắc do lỗi quên hem edit  :)). Toàn bộ những hoạt chất bôi ngoài da khác tự claimed giảm tiết dầu tớ không đánh giá cao do các thử nghiệm còn nhiều hạn chế. Theo sách thì uống iso, thuốc tránh thai, thuốc kháng androgen, laser, ipl.. có thể tác động được quá trình tiết dầu của tuyến bã. Theo kinh nghiệm tư vấn thì thường chăm da có đặc trị 1 thời gian thì da sẽ ổn định hơn - ko nhờn quá mà cũng ko khô quá. Vấn đề về dầu thì tớ bàn bài sau sau nhé. 

3. Ứng dụng: lí thuyết là như thế nhưng việc lựa chọn sản phẩm và regime lại phụ thuộc vào da và đáp ứng mỗi người. Ví dụ mụn không viêm thì cho uống kháng sinh làm gì hoặc bệnh nhân nam ai lại cho uốn spironolactone...
- Theo tớ vs tình trạng viêm nặng thì cần cắt cơn viêm trước, mụn viêm vừa phải sẽ cho dùng combo azelaic/ bp/ nia, mụn ẩn thì kiếm acid etc..
- Baumann cho rằng tre là hoạt chất đầu tiên - điều trị cơ bản trong trị mụn, tớ thì không vì nhược điểm của tre là kích ứng thời gian đầu, viêm vl viêm xong thêm viêm da tiếp xúc kích ứng nữa thì ngon  :)).

- Nói chung là quay đi quay lại cũng chỉ có từng đó hoạt chất bôi da thôi, bôi mãi ko khỏi thì đi bsi uống thuốc nhe.
-Thế cho nên là các bạn tự nghe da, tự xử lý, hướng dẫn cũng tùy cái thôi  =)) Đừng có inbox hỏi tớ bôi kem ntn là đúng nữa ok